location: Κρήτη

Το σύκλινο ή σύγλινο είναι ένα είδος χοιρινού πιάτου που απαντάται στην Κρήτη (καθώς και σε άλλα μέρη της Ελλάδας). Πρόκειται για κρέας που διατηρείται μέσα στη γλίνα, δηλαδή το λίπος που προκύπτει από το μαγείρεμα του χοιρινού και βοηθά στη συντήρησή του για σημαντικό χρονικό διάστημα.

Ο τρόπος παρασκευής του σύγκλινου ποικίλει ανάλογα με την περιοχή, καθώς σε ορισμένες περιοχές της Κρήτης καπνίζουν πρώτα τα κομμάτια του κρέατος, αλλού τα μαρινάρουν για λίγες μέρες στο ξίδι, αλλού προσθέτουν διάφορα μπαχαρικά ή και ξύσμα εσπεριδοειδών (π.χ. πορτοκαλιού) κοκ.

Η στάκα είναι παραδοσιακό κρητικό γαλακτοκομικό προϊόν που προέρχεται από τη λεγόμενη τσίπα, δηλαδή την κρέμα του αρμεγμένου γάλακτος που χωρίζεται από το γάλα, αλατίζεται ελαφρά και κατόπιν, αφού έχει συγκεντρωθεί ικανή ποσότητα, ζεσταίνεται για μέρες σε χαμηλή φωτιά με την προσθήκη αλευριού. Με αυτήν την διαδικασία, η στάκα, δηλαδή οι πρωτεΐνες της κρέμας, διαχωρίζεται από το λίπος, από το οποίο προέρχεται το στακοβούτυρο.

Η στάκα έχει αποχρώσεις που προσεγγίζουν το λευκό ή το κίτρινο και διαθέτει έντονη γεύση. Χρησιμοποιείται σε συνταγές που περιλαμβάνουν αυγά, ζυμαρικά, πίτες κλπ, ωστόσο καταναλώνεται και μόνη της.

Το κρητικό παξιμάδι είναι ένα προϊόν συνυφασμένο με τον τρόπο ζωής και την κουλτούρα της Κρήτης. Έχει τρόπο παρασκευής παρόμοιο με αυτόν του ψωμιού, ωστόσο κόβεται σε φέτες και ψήνεται ξανά προκειμένου να στεγνώσει. Έχει απότομη και ακανόνιστη υφή, σκληρή ψίχα και διατηρείται φρέσκο για μεγάλο χρονικό διάστημα. Συναντάται σε διάφορες ποικιλίες, ανάλογα με τα υλικά που χρησιμοποιούνται και το βάρος του κυμαίνεται στα 100 με 200 γραμμάρια. Αναλόγως με τα υλικά αλλάζει και το χρώμα του (βαθύ χρυσοκίτρινο για είδη από σκληρό στάρι, ανοικτό καφέ για τα κριθαρένια και πιο σκούρο καφέ για τα παξιμάδια από μαλακό σιτάρι ολικής άλεσης).

Οι ποικιλίες που αναγνωρίζονται ως προϊόντα Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ) είναι το χωριάτικο παξιμάδι, η κριθαροκουλούρα, το επτάζυμο, το σταρένιο και το παξιμάδι σικάλεως.

Το απάκι είναι παραδοσιακό καπνιστό αλλαντικό της Κρήτης που ξεχωρίζει για τη γεύση και το άρωμά του.

Πρόκειται για χοιρινό κρέας χωρίς λίπος που παρασκευάζεται κυρίως από το ψαρονέφρι ή το μπούτι. Το κρέας, αφού επιλεγεί, αλατοπιπερώνεται και πασπαλίζεται με αρωματικά βότανα (φασκόμηλο, βασιλικό, θρούμπι, ρίγανη κλπ) και κατόπιν μαρινάρεται για λίγες μέρες με ξίδι και κρασί. Στη συνέχεια κρεμιέται σε ειδικό χώρο όπου καπνίζεται με κλαδιά από δέντρα όπως η ελιά ή ο κέδρος, καθώς και αρωματικά φυτά.

Καταναλώνεται σκέτο, με άλλα φαγητά (όσπρια, ζυμαρικά, σούπες κλπ) ή ως συνοδευτικό οινοπνευματωδών ποτών.

Το ξύγαλο ή ξίγαλο Σητείας είναι παραδοσιακό είδος τυριού που φτιάχνεται από κατσικίσιο, αιγοπρόβειο ή πρόβειο γάλα τοπικής παραγωγής. Είναι μαλακό και αλοιφώδες, με ξινή και δροσερή γεύση, ιδιαίτερο άρωμα και σχετικά μικρή περιεκτικότητα σε αλάτι.

Είναι αναγνωρισμένο από το 2011 ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).

Το πηχτόγαλο Χανίων είναι είδος κρητικής ξινομυζήθρας που φτιάχνεται από νωπό γάλα (πρόβειο, γίδινο ή αιγοπρόβειο). Η διαφορά του από άλλα παρόμοια είδη τυριού είναι πως παρασκευάζεται απευθείας από γάλα και όχι από τυρόγαλο, για αυτό και στην ευρύτερη περιοχή των Χανίων είναι γνωστό και ως γαλομυζήθρα. Διαθέτει λευκή απόχρωση, πυκνή και απαλή υφή, ελαφρώς υπόξινη γεύση και χαρακτηριστικό άρωμα, ενώ καταναλώνεται μαζί με άλλα εδέσματα ή και σκέτο.

Από το 1994 έχει αναγνωριστεί ως προϊόν Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ).

Τα πορτοκάλια Μάλεμε Χανίων Κρήτης είναι γλυκά και χυμώδη πορτοκάλια μεσαίου μεγέθους που παραδοσιακά καλλιεργούνται στην παραλιακή ζώνη του νομού Χανίων. Η καλλιέργειά τους ξεκίνησε κατά τη δεκαετία του ’20 και απαντώνται σε διάφορες ποικιλίες και ξεχωρίζουν χάρη στο ιδιαίτερες κλιματολογικές συνθήκες της περιοχής των Χανίων  (ατμοσφαιρική υγρασία, ηλιοφάνεια καθόλη τη διάρκεια του έτους και άρδευση από τα νερά των Λευκών Ορέων). Η περίοδος της συγκομιδής τους ξεκινά στα τέλη του Οκτωβρίου και φτάνει μέχρι τα τέλη Μαΐου.

Από το 1996 είναι αναγνωρισμένα ως προϊόν ΠΟΠ (Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης) και είναι τα μοναδικά ελληνικά εσπεριδοειδή που διαθέτουν αυτόν τον τίτλο.