Η φέτα, βασίλισσα του τυριού με ελληνικό διαβατήριο
Μπαίνει στις κατσαρόλες, γίνεται πρωταγωνίστρια σε πολλά πιάτα και αναδεικνύει την ελληνική κουζίνα με μοναδικό τρόπο. Χρωστάει το όνομά στο ότι κόβεται σε μεγάλες τριγωνικές φέτες . Πρόκειται για λευκό τυρί από αιγοπρόβειο γάλα που ωριμάζει σε άλμη.
Τα πρώτα ιστορικά στοιχεία για τη φέτα τα βρίσκουμε την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπου συναντάμε την ονομασία «πρόσφατος» (φρέσκο). Συνδέεται στενά με την Κρήτη όπου ένας Ιταλός ταξιδιώτης στην Κάντια, την σημερινή περιοχή του Ηρακλείου, στα γραπτά του από το 1494 κάνει μνεία στις διαδικασίες σκλήρυνσης της σε άλμη, στην εμπορία και στην αποθήκευσή της. Η λέξη «φέτα» έχει μια ενδιαφέρουσα γενεαλογία. Προέρχεται από την ιταλική λέξη fetta, που σημαίνει φέτα-κομμάτι, λέξη που έχει τις ρίζες της στη λατινική γλώσσα, από το offa (που σημαίνει μπουκιά ή ψίχουλο). Εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ελληνική γλώσσα τον 17ο αιώνα, ενδεχομένως αναφερόμενη στην πρακτική του τεμαχισμού του τυριού για να τοποθετηθούν οι φέτες σε βαρέλια. Πολλοί, ωστόσο, αποδίδουν ελληνική προέλευση στο τυρί φέτα, όπου σύμφωνα με τον Όμηρο, ο Κύκλωπας Πολύφημος ήταν ο πρώτος που την είχε παρασκευάσει. Στο μουσείο των Δελφών, αντικείμενα του 6ου αιώνα π.Χ. κάνουν αναφορές στη διαδικασία παραγωγής φέτας. Παρασκευάζεται αποκλειστικά από γάλα προβάτου ή αιγοπρόβειο, δηλαδή μείγμα με έως 30% γάλα γίδας . Αποθηκεύεται σε υγρό άλμης ή ξινόγαλου για περίπου 3 μήνες. Ποικίλλει ανάλογα και με την σκληρότητά της και βρίσκουμε φέτα από σκληρή έως και σε πολύ μαλακή μορφή.
Η φέτα κατοχυρώθηκε ως προϊόν ΠΟΠ μόλις το 2002. Το όνομα «Φέτα» δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιηθεί σε τυριά παρόμοιας σύστασης, που παρασκευάζονται εκτός ή ακόμη και εντός Ελλάδος, αλλά με άλλη σύσταση και διαδικασία από την παραδοσιακή.
Η φέτα τρώγεται ως έχει, με λάδι και ρίγανη, σε σαλάτες, σε πίτες ή άλλα φαγητά ή ψημένη με μυρωδικά και μπούκοβο ή μέσα σε φύλλο κρούστας με μέλι. Το απολαυστικό φιλόξενο ελληνικό τραπέζι κρατάει στη φέτα μια ξεχωριστή θέση αποδίδοντάς της αναμφίβολα τιμές που θα ζήλευε και μια βασίλισσα.