location: Νησιά Αιγαίου

Τα αμυγδαλωτά Ύδρας είναι ψητά, μπαίνουν στο φούρνο μορφοποιημένα σε αχλαδάκια και αφού ψηθούν ζαχαρώνονται με ζάχαρη πούντρα και στέφονται με ένα μοσχοκάρφι στην κορφή και μια κορδελίτσα φιόγκο έτοιμο για δώρο γιορτινό. Τα υλικά της συνταγής είναι όλα κι όλα τέσσερα. Τα αμύγδαλα, το ανθόνερο, το σιμιγδάλι και τέλος η ζάχαρη.

Πρόκειται για ένα σκληρό τυρί, λευκοκίτρινο έως κίτρινο, με συμπαγή ελαστική μάζα και μικρές τρύπες, με αλμυρή και πικάντικη χαρακτηριστική γεμάτη και βουτυράτη γεύση και διακριτικά αρώματα. Μορφοποιείται σε κυλινδρικά κεφάλια με επιδερμίδα λεπτή, ξηρή, η οποία καλύπτεται από μικροβιακή ανάπτυξη που συμβάλει στην ωρίμανση. Έχει χαρακτηρισθεί ως προϊόν ΠΟΠ και παράγεται στο νησί της Σύρου, από γάλα αποκλειστικά αγελαδινό.

Το καλαθάκι Λήμνου είναι λευκό τυρί, με μαλακή ως ημίσκληρη δομή, χωρίς επιδερμίδα, συμπαγές με διάσπαρτες τρύπες και σχήμα μικρού καλαθιού με ραβδώσεις από τα καλαθάκια – καλούπια στα οποία μορφοποιείται (παλιά από βούρλα ή λυγαριές, σήμερα πλαστικά). Η γεύση του μεστή, αλατισμένη και ελαφρά όξινη, με αρώματα που θυμίζουν ξύλο. Έχει χαρακτηρισθεί ως προϊόν ΠΟΠ με περιοχή παραγωγής το νησί της Λήμνου. Παράγεται από πρόβειο γάλα, που δίνει και την καλύτερη ποιότητα τυριού, αλλά και μίγμα κατσικίσιου με πρόβειο γάλα σε αναλογία που δεν υπερβαίνει το 30%.

Η Πάξα Χίου (είδος ντάκου) είναι παξιμάδι ημίγλυκο σε σχήμα παραλληλεπίπεδου με άρωμα μαστίχας, με σκούρο κίτρινο χρώμα λόγω του κριθαρίσιου αλευριού. Ζυμώνεται κριθαρίσιο με σίτινο αλεύρι, πλάθεται όπως το ψωμί και ανακατεύεται με λίγη μαστίχα. Στη συνέχεια κατά το φούρνισμα, η ζύμη χαράσσεται σε κομμάτια παραλληλεπίπεδα, που αποχωρίζονται, όταν ψηθεί. Στην τελική φάση τα κομμάτια ψήνονται ξανά. Χρησιμοποιείται ως ψωμί ιδιαίτερα κατά τους θερινούς μήνες ή και ως βούτημα και προορίζεται κυρίως για την τοπική αγορά της Χίου.

Η φιστικιά καλλιεργήθηκε στην Αίγινα από τα τέλη του 19ου αιώνα και από εκεί ξαπλώθηκε αρχικά στην Αττική και μετά στην υπόλοιπη Ελλάδα. Το γεγονός πως η αιγινήτικη φιστικιά αξιοποιεί τα φτωχά, ασβεστώδη εδάφη του νησιού σε συνδυασμό με το ξηρό περιβάλλον του, την περιορισμένη άρδευση και τη γειτνίαση των δέντρων με τη θάλασσα προσδίδουν στο φιστίκι αυτό ιδιαίτερα οργανοληπτικά χαρακτηριστικά, εξαιρετική γεύση και άρωμα. Δίκαια χαρακτηρίζεται, λοιπόν, ως το καλύτερο φιστίκι διεθνώς. Από το 1997 το φιστίκι Αιγίνης είναι προϊόν ΠΟΠ.

Η κοπανιστή Κυκλάδων είναι μαλακό λευκό τυρί άλμης χωρίς επιδερμίδα, αλμυρό, φυσικά πιπεράτο με έντονη πικάντικη γεύση. Χρώμα κρεμώδες λευκό έως υπόφαιο, ελαφρά ροζ και μάζα συνεκτική μικρών κόκκων. Έχει χαρακτηρισθεί ως προϊόν ΠΟΠ και παράγεται στο Νομό Κυκλάδων, από γάλα αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο ή μίγματά τους. Στην κοπανιστή είναι έντονη η γεύση του αλατιού, ενώ η έντονα πικάντικη πιπεράτη καυτή γεύση της είναι αποτέλεσμα της δράσης των ενζύμων της μικροβιακής χλωρίδας που αναπτύσσεται στις συνθήκες παρασκευής της και δεν οφείλεται σε πρόσθετα πιπέρια όπως πολύς κόσμος νομίζει. Η παραξενιά της ωρίμανσης έγκειται στο ότι ο μεγαλύτερος εχθρός των τυριών, η ζέστη και ο ήλιος, εδώ γίνονται σύμμαχοι της ωρίμανσης, αναπτύσσοντας διάφορες ζύμες και μύκητες και ιδιαίτερα το πενικίλλιο.

Τα δαμάσκηνα Σκοπέλου είναι φρούτα σαρκώδη σκούρου – μελανού χρώματος, μέτριου μεγέθους, έχουν ιδιαίτερα γλυκιά γεύση και είναι κατάλληλα για αποξήρανση. Το γένος του φυτού είναι η προύμνη της οικογένειας των αμυγδαλοειδών, της τάξης των ροδωδών. Τη δαμασκηνιά την καλλιεργούσαν αρχικά στην πόλη Δαμασκό, όπου πήρε και το όνομά της. Τα δαμάσκηνα είναι γνωστά από τον 1ο μ.Χ. αιώνα στον ελληνικό χώρο. Μνημονεύονται από τον Διοσκουρίδη και τον γαληνό αλλά και από διάφορους συγγραφείς δια μέσου των αιώνων. Τα δαμάσκηνα Σκοπέλου καταναλώνονται κυρίως αποξηραμένα και κατά δεύτερο νωπά.

Το λαδοτύρι Μυτιλήνης είναι σκληρό τυρί, λευκό έως λευκοκίτρινο, με μικρές οπές. Έχει ευχάριστη, αλμυρή γεύση και ευχάριστο άρωμα. Μορφοποιείται σε κυλινδρικά κεφάλια με επιδερμίδα σκληρή, ξηρή. Οφείλει το όνομά του στο γεγονός ότι διατηρείται μέσα σε λάδι. Έχει χαρακτηρισθεί ως προϊόν ΠΟΠ και παράγεται στην νήσο Λέσβο, από γάλα πρόβειο ή μίγμα αυτού με κατσικίσιο, σε αναλογία του τελευταίου όχι μεγαλύτερη του 30%.

Η λούζα Μυκόνου ένα από τα καλύτερα ελληνικά αλλαντικά, με υπέροχο ρουμπινί χρώμα και τις παραλλαγές της στη Σύρο, στην Άνδρο, στην Τήνο (ή το παρεμφερές απόχτι της Σαντορίνης), που θεωρείται πλέον η πεμπτουσία της γευστικής απόλαυσης και ο ιδανικός σύντροφος ενός στιβαρού κόκκινου κρασιού. Παραδοσιακό αλλαντικό των Κυκλάδων και ιδιαίτερα της Μυκόνου, της Τήνου, της Σύρου και της Άνδρου. Φτιάχνονται ένα μήνα πριν από τα Χριστούγεννα, την περίοδο των χοιροσφαγίων.

Η γραβιέρα Νάξου είναι σκληρό τυρί, υποκίτρινο, με συμπαγή ελαστική μάζα, και αρκετές διάσπαρτες οπές, με λεπτή, εξευγενισμένη, γεμάτη και ευχάριστη γεύση βουτύρου και πρωτεϊνών γάλακτος και ελαφρά αρώματα προπιονικής ζύμωσης (καρυδιού και αμύγδαλου). Μορφοποιείται σε κυλινδρικά κεφάλια με επιδερμίδα λεπτή, ξηρή, η οποία καλύπτεται από μικροβιακή ανάπτυξη που συμβάλει στην ωρίμανση. Έχει χαρακτηρισθεί ως προϊόν ΠΟΠ και παράγεται στο νησί της Νάξου, από γάλα αγελαδινό ή μίγματα αυτού με πρόβειο και κατσικίσιο, σε αναλογία των τελευταίων όχι μεγαλύτερη του 20% κ.β..