Το ελαιόλαδο, «υγρός χρυσός» στο τραπέζι

Φυτό αυτοφυές στην Ελλάδα, καλλιεργούνταν στο Αιγαίο ήδη από το 2.000 π.Χ και μαζί με το λάδι υπάρχει έκτοτε παντού στη ζωή των Ελλήνων: στη διατροφή, στη θρησκεία, στη μυθολογία, στην ιατρική, στη λογοτεχνία, στην τέχνη. Ο Ηρακλής φύτεψε μια ελιά στο ναό της Ήρας στην αρχαία Ολυμπία, μετά την ολοκλήρωση την 12 άθλων του. Η Αθηνά δώρισε στους Αθηναίους την πρώτη ελιά του κόσμου κι έτσι έγινε το ιερό δέντρο της Αθήνας. Το έπαθλο των Ολυμπιονικών ήταν ένα στεφάνι από αγριελιά, ο κότινος. Οι Μυκηναίοι προσέφεραν ελαιόλαδο στους Θεούς, ενώ ο Όμηρος ονόμαζε την ελιά «το υγρό χρυσάφι της … Read more

Tags:

Μουσταλευριά, φθινοπωρινό γλύκισμα με μεθυστική μυρωδιά

H μουσταλευριά είναι ένα υγιεινό, μυρωδάτο, παραδοσιακό εποχικό γλυκό. Είναι συνδεδεμένο με το φθινόπωρο και τα κύρια υλικά παρασκευής του είναι ο μούστος και το αλεύρι, όπως το μαρτυρεί και η ίδια η λέξη. Ο μούστος είναι ο χυμός των σταφυλιών που παράγεται πριν από την διαδικασία της ζύμωσης. Η μουσταλευριά κάνει την εμφάνισή της μετά το τέλος των καλοκαιρινών διακοπών, όταν και παράγεται ο μούστος. Φιγουράρει σε πήλινα και πλαστικά κεσεδάκια σε γαλακτοπωλεία, φούρνους και ζαχαροπλαστεία, ενώ το μυστικό της επιτυχίας της είναι η καλή αναλογία μούστου και αλευριού. Η όψη της είναι διαυγής, η υφή της κρεμώδης, ενώ … Read more

Tags:

Μεζές

Η λέξη μεζές συνδέεται με τις κοινωνικές συνευρέσεις, τις παρέες και τα μικρά πιατάκια στο τραπέζι γεμάτα λιχουδιές, μικρογραφίες γευμάτων, τις μαζώξεις σε ηλιόλουστες βεράντες το καλοκαίρι, το τσιμπολόγημα σε μικρά κουτουκάκια ιδανικά καταφύγια για το χειμώνα. Η συνοδεία κρασιού, μπύρας τσίπουρου, ρακής ή ούζου κρίνεται αναγκαία. Η λέξη προέρχεται από τα περσικά μαζέ (maze), που σημαίνει “γεύση” όπως ακριβώς και η τουρκική έννοια meze. Ο μεζές έχει ξεχωριστή θέση στην ιστορία και την κουλτούρα της χώρας μας. Από την αρχαιότητα ακόμα, Έλληνες και Ρωμαίοι, συνήθιζαν σε γιορτές να απολαμβάνουν μικρά πιάτα με φρέσκα φρούτα, κρασί, τυρί, ελιές και λαχανικά … Read more

Tags:

Μαρμελάδα

Το ιδανικό πρωινό περιλαμβάνει συνήθως μαρμελάδα φρούτων. Την αλείφουμε στο ψωμί ή στη φρυγανιά με βούτυρο ή χωρίς και απολαμβάνουμε μοναδικές γεύσεις και χρώματα στο πιάτο μας χορταίνοντας παραπάνω από μία αισθήσεις. Οι πρώτες μαρμελάδες λέγεται ότι παρασκευάστηκαν αρχικά στην αρχαία Ελλάδα σε μια προσπάθεια συντήρησης των κυδωνιών με μέλι. Έτσι προέκυψε το «μελίμελον», το οποίο επεξεργάστηκαν με τη σειρά τους οι Ρωμαίοι για να ανακαλύψουν την πηκτίνη που προέκυπτε κατά τη βράση των φρούτων. Από τότε μέχρι σήμερα το γλυκό αυτό παρασκεύασμα έχει επιβιώσει και έχει διαδοθεί σε όλον τον κόσμο. Πλέον βασικό συστατικό μαζί με το φρούτο ή … Read more

Tags:

Το λουκούμι

Το λουκούμι μπορεί να θεωρείται ότι είναι τουρκικής προέλευσης γλύκισμα, ωστόσο, υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας που φημίζονται για την παραγωγή του. Η Σύρος, η Κομοτηνή και οι Σέρρες είναι κάποιες από τις περιοχές γνωστές για τις κυβικού σχήματος γλυκές μπουκίτσες που δημιουργούν αυτή την υπέροχη λαστιχωτή αίσθηση στον ουρανίσκο. Στη Σύρο το λουκούμι έφτασε από την Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 19ου αιώνα από Χιώτες πρόσφυγες, οι οποίοι πρόσθεσαν και τη γνωστή μαστίχα στο γλύκισμα. Λέγεται πως αυτό που δίνει στο συριανό λουκούμι τη μοναδική του γεύση είναι το υφάλμυρο νερό του νησιού μαζί με την εμπειρία χρόνων που ακολουθεί την … Read more

Tags:

Λουκουμάδες

Πρόκειται για ένα από τα πιο λαχταριστά επιδόρπια οι λουκουμάδες, αυτές οι πεντανόστιμες μπαλίτσες ζυμαριού τηγανισμένες σε καυτό λάδι, τραγανές απ’ έξω και αφράτες από μέσα, ενδείκνυνται για κάθε στιγμή της ημέρας. Γλυκείς ή αλμυροί σερβίρονται οποιαδήποτε στιγμή και συνοδεύουν την κάθε μας διάθεση. Συνήθως προτιμώνται με μέλι και κανέλα, αλλά στις επιλογές της γαρνιτούρας δεν υπάρχει περιορισμός: πραλίνα, φρούτα, σιρόπι κάθε γεύσης, μαρμελάδα, πολύχρωμη τρούφα από πάνω, ξηροί καρποί ή και τυρί αλμυρό ή πιο γλυκό και γιατί όχι και αλλαντικά κάθε είδους. Οι λουκουμάδες είναι απλοί στην έμπνευσή τους και με τις πάμπολλες επιλογές στο συνοδευτικό τους γίνονται … Read more

Tags:

Λαγάνα

Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος, δηλαδή ψωμί που έχει παρασκευαστεί χωρίς προζύμι. Στην όψη είναι επίπεδη, με χοντρή τραγανή κόρα και λίγη ψίχα. Το χαρακτηριστικό της άρωμα κατά βάση προέρχεται από το σουσάμι και τον γλυκάνισο. Το όνομά της προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «λάγανον», μια πλακωτή ζύμη από αλεύρι και νερό. Η ιστορία της λαγάνας ξεκινάει από τους αρχαίους χρόνους και φτάνει μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις “Εκκλησιάζουσες” αναφέρει ότι “Λαγάνα πέττεται” δηλαδή “Λαγάνες γίνονται”. Ο Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει ότι η λαγάνα είναι “Το γλύκισμα των φτωχών”. Ο άζυμος άρτος, σύμφωνα με την παράδοση, χρησιμοποιήθηκε από τους … Read more

Tags:

Κεφίρ, το ελιξίριο της ζωής

Το κεφίρ ή αλλιώς κεφύριο παρασκευάζεται από οποιονδήποτε τύπο γάλακτος, αγελαδινό, πρόβειο, κατσικίσιο, το οποίο έχει υποστεί γαλακτική και αλκοολική ζύμωση με την προσθήκη κόκκων κεφυριού. Οι «κόκκοι» αυτοί πρόκειται για καλλιέργειες από μύκητες και βακτήρια του γαλακτικού οξέος και μοιάζουν με κουνουπίδι. Το κεφίρ έχει τις ρίζες του στις Παρευξείνιες χώρες και συγκεκριμένα στην περιοχή της Βόρειας Οσσετίας, μεταξύ Ρωσίας και της Γεωργίας. Οι λαοί των χωρών του Καυκάσου και της Μέσης Ανατολής το καταναλώνουν πολλούς αιώνες τώρα. Σύμφωνα με τον μύθο, ο Μωάμεθ έδωσε τους σπόρους του κεφίρ στους Χριστιανούς και τους έμαθε να φτιάχνουν γάλα κεφίρ. Από … Read more

Tags:

Βότανα και αφεψήματα, ένα μικρό οδοιπορικό.

Ο πλούτος των βοτάνων της ελληνικής γης είναι τεράστιος, γεγονός καθόλου τυχαίο, καθότι αυτή η ποικιλία οφείλεται στο μεσογειακό κλίμα και στη γεωλογική μορφολογία της χώρας. Υπάρχουν χιλιάδες ενδημικά είδη η πλειοψηφία των οποίων είναι αρωματικά με θεραπευτικές ιδιότητες. Η θεραπευτική δύναμη των βοτάνων συνιστά ανεκτίμητη κληρονομιά και χάρη στο μεσογειακό κλίμα, τα ελληνικά φυτά θεωρούνται από τα πιο πλούσια σε θεραπευτικές ιδιότητες παγκοσμίως. Η θεραπευτική αυτή δύναμη των βοτάνων ανακαλύφθηκε επί αρχαιοτάτων χρόνων, με τους Σουμέριους και τους Ασσύριους να είναι οι πρώτοι λαοί που είχαν τις πρώτες πληροφορίες σχετικά με τα φαρμακευτικά και αρωματικά βότανα. Οι Μινωίτες και … Read more

Tags:

Η Χωριάτικη Σαλάτα, όλη η Μεσόγειος σ’ένα πιάτο

Μια λιτή συνταγή που σμίγει με μεγολοπρεπείς γεύσεις δημιουργεί ένα μεσογειακό πιάτο, άλλοτε ως εισαγωγή στο κυρίως γεύμα, άλλοτε έχοντας το ρόλο του πρωταγωνιστή και την αυτονομία ενός «πλήρους γεύματος». Η χωριάτικη σαλάτα είναι ο απόγονος του κολατσιού των αγροτών. Λίγη ντομάτα, ελιές και αγγούρι μέσα στο δισάκι αρκούσαν για τη μεσημεριανή ανάπαυλα.Τα ίδια υλικά χρησιμοποιήθηκαν στη μεταγενέστερη χωριάτικη σαλάτα. Χυμώδεις ντομάτες, τραγανά αγγουράκια, ξερά κρεμμύδια λούζονται με λάδι κι αρωματίζονται με ρίγανη κι αλάτι. Η χρήση της φέτας θεωρείται προαιρετική, ενώ ελιές και πράσινη πιπεριά έρχονται να ολοκληρώσουν την χρωματική παλέτα. Κάποιες φορές προστίθεται κρίταμο ή κάππαρη, ξύδι ή … Read more

Tags:

Ο Ελληνικός Καφές

Με ζάχαρη ή πικρός, με φουσκάλες στο καϊμάκι ή χωρίς, στη χόβολη ή στο μπρίκι, υπάρχουν πολλοί τρόποι να τον «ψήσει» και να τον απολαύσει κανείς. Συχνά χαρακτηρίζεται ως μερακλίδικος ή και της παρηγοριάς μιας και βάσει του εθίμου σερβίρεται στις κηδείες μαζί με κονιάκ και παξιμάδι. Ο λόγος για τον ελληνικό καφέ. Επίσημα, έχει αναγνωριστεί από την UNESCO ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Τουρκίας, ωστόσο, τον συναντάμε και ως ελληνικό, αρμένικο, αραβικό, κυπριακό ή μεσανατολικό καφέ, μιας και είναι ο καφές που πίνεται περισσότερο από κάθε άλλο είδος καφέ σε πολλές περιοχές της ανατολικής Μεσογείου, της Μέσης Ανατολής, των … Read more

Tags:

Η φέτα, βασίλισσα του τυριού με ελληνικό διαβατήριο

Μπαίνει στις κατσαρόλες, γίνεται πρωταγωνίστρια σε πολλά πιάτα και αναδεικνύει την ελληνική κουζίνα με μοναδικό τρόπο. Χρωστάει το όνομά στο ότι κόβεται σε μεγάλες τριγωνικές φέτες . Πρόκειται για λευκό τυρί από αιγοπρόβειο γάλα που ωριμάζει σε άλμη. Τα πρώτα ιστορικά στοιχεία για τη φέτα τα βρίσκουμε την εποχή της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, όπου συναντάμε την ονομασία «πρόσφατος» (φρέσκο). Συνδέεται στενά με την Κρήτη όπου ένας Ιταλός ταξιδιώτης στην Κάντια, την σημερινή περιοχή του Ηρακλείου, στα γραπτά του από το 1494 κάνει μνεία στις διαδικασίες σκλήρυνσης της σε άλμη, στην εμπορία και στην αποθήκευσή της. Η λέξη «φέτα» έχει μια ενδιαφέρουσα … Read more

Tags:

Το Αυγό

Η κότα έκανε το αυγό ή το αυγό την κότα; Η απάντηση παραμένει ένα ανεξήγητο μυστήριο και ένα διαχρονικό αίνιγμα που διχάζει ακόμα και την επιστημονική κοινότητα. Ωστόσο αυτό που δεν χωράει καμία αμφιβολία είναι το γεγονός πως το αυγό (όπως και η κότα) είναι συνδεδεμένο με τις διατροφικές συνήθειες διαφόρων λαών, μεταξύ των οποίων και του ελληνικού. Είτε βραστό (σφιχτό ή μελάτο), είτε τηγανητό, είτε στον φούρνο, είτε και ωμό ως βάση για μια πληθώρα παρασκευών όπως μαρέγκα, σαντιγί, ζύμες, γεμίσεις, σάλτσες κ.ά., το αυγό κατέχει τον τίτλο μιας από τις πιο βασικές και συμπυκνωμένες τροφές που μπορεί κανείς … Read more

Tags:

Τα κουλουράκια, μοσχοβολιστή συνοδεία καφέ

Αποτελεί εξαιρετικό και σχεδόν αχώριστο ταίρι του ελληνικού καφέ, αλλά και κέρασμα που βρίσκει κανείς σε κάθε νοικοκυριό. Ενδιαφέρον αποτελεί ότι τα κουλουράκια τα συναντάμε τον 7ο αιώνα μ.Χ στην Περσία, και ήταν αποτέλεσμα πειραματισμών και δοκιμών της θερμοκρασίας του φούρνου. Το εμπόριο και οι ανταλλαγές πληθυσμών, τα έφεραν στην Ευρώπη και από εκεί στον υπόλοιπο κόσμο. Τα κουλουράκια έχουν τις εκδοχές σε όλο τον πλανήτη, αφού κάθε χώρα έχει το δικό της κουλουράκι για να βουτάει στον καφέ, να τρώει σαν επιδόρπιο ή σαν δυναμωτικό σνακ. Στην Ελλάδα τα κουλουράκια έχουν την τιμητική τους το Πάσχα ενώ κατά τη … Read more

Tags:

Τα εσπεριδοειδή…τα φανταχτερά φρούτα του χειμώνα.

Τα εσπεριδοειδή είναι αειθαλή δέντρα. Η ελληνική μυθολογία αναφέρει πως τα εσπεριδοειδή ήταν το δώρο που η έκανε η Γαία στο γάμο του πατέρα των Θεών, του Δία, με την Ήρα. Αυτό το θεϊκό δώρο, που κρατήθηκε στου κήπους των Εσπερίδων, μακριά από τους θνητούς, καλλιεργήθηκε στον κάμπο των Χανίων. Οι Εσπερίδες, νύμφες της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας που ήταν κόρες της Νύκτας και του Ωκεανού φύλαγαν μαζί με ένα φίδι που είχε εκατό κεφάλια, το Λάδωνα, «τα χρυσά μήλα». Τα «μήλα» αυτά ο Ηρακλής κατάφερε και έκλεψε, αφού σκότωσε τον Λάδωνα και στη συνέχεια τα έδωσε στον Ευρυσθέα, ο οποίος … Read more

Tags:

Κανέλα

Η αρωματική κανέλα είναι ένα από τα παλαιότερα γνωστά μπαχαρικό που χρησιμοποιείται τόσο στη μαγειρική όσο και στη ζαχαροπλαστική. Προέρχεται από το εσωτερικού του φλοιού των δέντρων του γένους Κιννάμομων τα οποία δίνουν διαφορετικά είδη του μπαχαρικού αυτού. Το πιο ευρέως διαδομένο είδος που χρησιμοποιείται κατά κόρον είναι η κασσία. Η κανέλα ήταν διαδεδομένη ήδη από την αρχαιότητα, όπου ήταν τόσο πολύτιμη που θεωρούνταν κατάλληλο δώρο για βασιλείς, μονάρχες ή και για τους θεούς. Αν και η πηγή της στον κόσμο της Μεσογείου κρατήθηκε μυστική για αιώνες από τους μεσάζοντες που χειρίζονταν το εμπόριο μπαχαρικών, για να προστατέψουν το μονοπώλιό … Read more

Tags:

Γεύμα σε Βυζαντινό σπίτι

Η ποικιλία της διατροφής των Βυζαντινών εξαρτιόταν από τη γεωργική και την κτηνοτροφική παραγωγή κάθε περιοχής, τις κλιματολογικές συνθήκες αλλά και από τα οικονομικά του κάθε νοικοκυριού. Βασική επιδίωξη ήταν η αυτάρκεια, γι’ αυτό κάθε οικογένεια φρόντιζε να καλλιεργεί τα βασικά λαχανικά και να εκτρέφει κάποια ζώα. Τα κυριότερα είδη της διατροφής ήταν το ψωμί, το λάδι, οι ελιές και το τυρί. Βάση της διατροφικής πυραμίδας αποτελούσε το ψωμί. Ο λευκός καθαρός άρτος προοριζόταν για τους πλουσίους, ενώ οι άλλοι αρκούνταν στο μεσοκάθαρον ή το ρυπαρόν ή το πιτεράτον, ανάλογα με την περιεκτικότητα σε πίτουρα. Το κρέας ήταν πολυτέλεια για … Read more

Tags:

Το βούτυρο…στο ψωμί σου

Στο βούτυρο γευόμαστε συμπυκνωμένη την τρυφηλή λιπαρότητα της κρέμας που αναδύεται μέσα από το γάλα. Καθώς στους λαούς που παραδοσιακά τρέφονταν κυρίως με λάδι το βούτυρο ήταν δυσεύρετο και πολύτιμο, έγινε συνώνυμο της καλοπέρασης και της ευημερίας, ενώ για τα «βουτυρόπαιδα» ήταν το τίμημα της πολυτέλειας. Για τους λαούς της Μεσογείου που τρέφονταν σχεδόν αποκλειστικά με ελαιόλαδο το βούτυρο ήταν μια τροφή ακριβή και σπάνια, σημάδι πολυτέλειας. Το Μεσαίωνα ήταν μία από τις απαγορευμένες τροφές στην περίοδο της Μεγάλης Σαρακοστής. Αυτό δεν κόστιζε ιδιαίτερα στους κατοίκους του Νότου, που μαγείρευαν κυρίως με λάδι, όμως για τους λαούς του Βορρά, όπου … Read more

Tags:

Μπουγάτσα, μια ξεχωριστή πίτα στο πρωινό

Με λεπτό φύλλο και γέμιση από κρέμα ή τυρί, η μπουγάτσα είναι μια ιδιαίτερη πίτα, που απογειώνει το πρωινό. Αν και μπορεί κανείς να συναντήσει μπουγάτσα και με άλλη γέμιση, όπως σπανάκι ή κιμά, η μπουγάτσα με κρέμα ή με τυρί θεωρείται η πιο αυθεντική. Τη μπουγάτσα έφεραν στην Ελλάδα Μικρασιάτες πρόσφυγες μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Γι’ αυτό και έγινε γνωστή και υιοθετήθηκε αρχικά στη Βόρεια Ελλάδα, όπου είναι πολύ δημοφιλής κυρίως στη Θεσσαλονίκη και στις Σέρρες. Βέβαιο πάντως είναι ότι ήταν πολύ διαδεδομένη μεταξύ των Ελλήνων της Πόλης και της Σμύρνης. Με τον καιρό εξαπλώθηκε από τη Μακεδονία ως … Read more

Tags:

Η διατροφή στην Αρχαία Ελλάδα

Το εδεσματολόγιο στην αρχαία Ελλάδα σώζεται είτε σε κείμενα της αρχαίας ελληνικής και ρωμαϊκής γραμματείας είτε σε καλλιτεχνικές απεικονίσεις της εποχής. Πρώτα στις προτιμήσεις τους ήταν τα δημητριακά, όπως το σιτάρι, το κριθάρι και η βρώμη, τα λαχανικά, όπως τα μαρούλια, τα ραπανάκια, τα αγγουράκια, χόρτα, κρεμμύδια, σκόρδα, μανιτάρια, κολοκύθες, τα όσπρια όπως τα κουκιά, οι φακές και τα ρεβίθια. Από το τραπέζι δεν έλειπαν φυσικά και τα φρούτα όπως τα σταφύλια, τα μήλα, τα αχλάδια τα ρόδια και τα σύκα. Ξηροί καρποί, ελιές, αλλά και γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι), αυγά, μέλι, καθώς και βότανα, μυρωδικά και μπαχαρικά (ρίγανη, … Read more

Tags: